Ghép mai là gắn một phần của cây mai có hoa đẹp vào gốc của cây mai người chơi muốn thay đổi hoa, nhưng có bộ rễ đẹp, để chơi kiểng và chơi hoa.
các giống mai vàng có rất nhiều cách ghép như: Ghép xuyên tâm, ghép áp cành, ghép chồi, ghép mắt ngủ... Nhưng hiện tại việc ghép mắt ngủ được nhiều người sử dụng nhất, vì dễ làm, dễ thành công, xin nguồn giống dễ...
1. Chọn gốc mai vàng ghép
Việc chọn gốc ghép tùy theo thị hiếu của từng người. Thường nhật gốc ghép được chọn là gốc mai tứ quý (giống này rất khỏe, ít sâu bệnh), hoặc gốc mai rừng (5 cánh). Bất nhắc giống mai vàng nào cũng có thê dùng làm gốc ghép. Nhưng chỉ tiêu đặt ra là phải khỏe, dáng đẹp. Sau khi chọn gốc ghép xong, khoảng tháng 10 đến tháng 12 âm lịch, dùng cưa cắt hết cành nhỏ, tạo dáng theo ý mình, ví như không cần dáng của gốc ghép thì cắt ngang thân cách mặt đất khoảng 15 đến 20 cm. Tưới phân hữu cơ có pha B1 hoặc Atonic thúc đẩy dancing chồi non. Khi chồi non nhú ra (thường rất nhiều). Ngắt bỏ những chồi mọc không đúng hướng mình định ghép. Bón thúc cho chồi non mập mạnh, lúc chồi mới có thân lớn cỡ chiếc đũa là có thể thực hiện ghép được rồi.
Có thể dùng gốc mai vàng (loại mai đang được trồng phổ biến ở Nam bộ), hoặc tốt nhất là gốc mai tứ quí vì loại này sinh trưởng khỏe, dễ ghép, dễ thành công, đủ sức mang trên mình phổ quát giống mai khác. Những gốc này càng to càng tốt, dùng cưa cắt ngang thân cây cách mặt đất khoảng vài tấc đến một mét (tùy theo thế của cây sau này định tạo là cao hay thấp) sau khi cưa, chăm sóc (bón bổ sung thêm phân, tưới đủ nước) chu đáo để cây nẩy tược, chờ cho tược lớn cỡ điếu thuốc lá là có thể ghép được (để cho dễ phân biệt tạm bợ gọi mỗi tược mới ra sau này là một gốc ghép, còn gốc cây mẹ vừa được cưa bỏ phần ngọn là thân chính).
>>Xem thêm chủ đề: Hướng dẫn cách bứng mai vào chậu chơi tết
Một gốc ghép có thể song song ghép phổ thông giống mai không giống nhau, lưu ý các giống mai khỏe như Giảo , Mai trâu... Ghép dưới thấp, các giống trung bình như mai xanh, mai hương ... Ghép ở giữa. Các giống thể trạng yếu như mai trắng, mai cúc, mai 50, 120 cánh... Ghép trên phần ngọn. Cách sắp xếp phải phối hợp, đảm bảo các mầm ghép sẽ vững mạnh cân xứng.
rà soát xem các chồi ghép đã sẵn sàng chưa, bằng cách như sau: dùng mũi dao nhỏ, sắc, tách thử một tí vỏ trên mầm thân ghép. Giả dụ thấy giữa phần vỏ và phần thân gỗ tiện lợi tách rời nhau, có vẻ láng ướt nhựa. Như vậy là thời khắc ghép tốt nhất đã đến.
Chọn giống và ý tưởng ghép : Trong dân gian hiện nay có tương đối phổ quát loại mai đẹp như: Bạch mai (hoa màu trắng), Hồng mai (hoa màu vàng hồng), Thanh mai (hoa màu phớt xanh), Huỳnh mai (hoa màu vàng). Riêng Huỳnh mai cũng có nhiều loại trong khoảng 9, 12, 24... Cho đến 60 cánh, thậm chí có loại lên tới 150 cánh. Chúng ta có thể sưu tầm và chọn lựa loại nào chấp thuận để làm giống ghép vào gốc ghép (để dễ phân biệt phần này tạm bợ gọi là cành ghép).
Cành giống: lấy mắt ghép chọn những cành khỏe mạnh, trên những cây mai ko sâu bệnh, nằm ở vị trí đủ ánh sáng. Chọn cành ko già, không non. Ví như được cành có tuổi tương đương với mầm tại gốc ghép là tốt nhất, các mắt cuống lá phải còn xanh, hơi phồng lên (trường hợp lá đã rụng). Ví như tình huống lá chưa rụng, sử dụng kéo cắt lá đi (chừa lại phần cuống lá). Dùng dao sắc kiểm tra xem vỏ và phần thân gỗ có thuận lợi tách rời nhau không (giống như phần rà soát tại thân ghép). Nếu khi tách ra 2 phần ko thuận tiện mà cố tình ghép thì 99% sẽ thất bại.
Các cây giống nếu như ở gần gốc ghép thì dễ dàng nhất. Ví như giống ghép ở xa gốc ghép, chuẩn bị sẵn một bịch nilon, sau khi cắt cành có mắt ngủ, nhúng vô nước, lấy ra cho vào bao nilon cột lại.
một số phương pháp ghép khá thuần tuý, phù hợp với cây mai:
2. Kỹ thuật ghép áp
Ghép áp là dễ thành công nhất vì cây mai rất dễ liền da. Ngay ngoài bất chợt, 2 cây mai mọc sát vào nhau, lâu ngày 2 cây mai tự dính liền vào nhau. Áp dụng cách này, chỉ cần đem hai cây mai: 1 cây có hoa đẹp, 1 cây có hoa xấu nhưng bộ rễ đẹp để gần nhau, lấy dao cạo vỏ hai mặt kề nhau, rồi lấy dây buộc chặt lại, ko tưới ướt chỗ ghép, để tương tự khoảng 1, hai tháng thì hai cây mai sẽ dính liền da lại với nhau ở chỗ ghép.
Tiếp theo chỉ cần cưa bỏ ngọn của cây mai có hoa xấu và cưa dời phần gốc của cây mai có hoa đẹp đi là đã có 1 cây mai ghép, gốc là gốc của cây mai có hoa xấu, ngọn là ngọn của cây mai có hoa đẹp, sẽ ra hoa đẹp theo mong muốn.
Trên một gốc, có thể ghép áp phổ biến nhánh sẽ có cây mai có đa dạng nhánh, ra phổ biến loại hoa, màu sắc không giống nhau rất đẹp.
3. Kỹ thuật ghép mắt (ghép bo - chồi ngủ)
Ghép mắt là kỹ thuật ghép dễ thành công, đơn thuần và cuốn hút nhất đối với cây mai hiện nay.
Nhưng phải chuẩn bị gốc ghép lâu vì gốc ghép là cây mai mà chúng ta tuyển lựa để làm kiểng sau này. Phải lựa cây có gốc đẹp, vô chậu, cưa bỏ hết tàn, nhánh, ngọn. Sau đấy đợi các chỗ cưa lên tượt non, ví như nhiều tượt non thì phải lảy bỏ bớt, chỉ chừa 3,4 tượt là đủ, để làm gốc ghép. Lúc tượt non lớn khoảng bằng đầu đũa là ghép được.
Mắt ghép, chọn loại hoa giống đẹp mà ta muốn có hoa sau này theo mong chờ, nếu không có sẵn, phải sắm mua hoặc xin nhánh nhỏ kích cỡ bằng đầu đũa , đem về ghép liền, hạn chế để lâu sẽ khô nhựa, ghép không dính được.
Cách ghép như sau:
- Bên gốc ghép, lấy mũi dao nhọn, khắc 1 hình chữ nhật dài 3 mm, rộng 2mm, khắc chỗ nào cũng được, và tách bỏ miếng vỏ hình chữ nhật đấy.
- Bên mắt ghép, cũng lấy mũi dao nhọn, khắc 1 hình chữ nhật dài 3 mm, rộng 2mm, bao lấy một cuống lá đã rụng (trường hợp còn lá, phải cắt ngắn cuống lá và cột dây chừa cuống là, cuống lá sẽ héo rụng sau). Chu đáo tách lấy miếng vỏ cây hình chữ nhật này, đặt ngay lên hình chữ nhật bên gốc ghép đã tách bỏ vỏ.
- Lấy dây nylon mềm quấn buộc kín hết mắt ghép. Xong, cắt bỏ bớt phần ngọn trên tượt vừa mới ghép, chỉ chừa lại vài ba lá là đủ để cho cây thở, không tưới ướt chỗ ghép, đem để trong mát hay che nắng.
Khoảng 15 ngày sau, mở dây nylon ra, thấy mắt ghép còn tươi và dính vào gốc ghép là đạt. Giả dụ mắt ghép khô héo bung ra là chết, phải ghép lại chỗ bên cạnh.
Sau ấy, cứ để tương tự, một thời kì sau, chỗ mắt ghép sẽ nảy mầm, ra chồi non, ta cắt bỏ hết phần còn lại của tượt gốc ghép, để quy tụ nuôi dưỡng chồi non.
Một gốc ghép có thể ghép đa dạng loại mai, phổ thông màu không giống nhau, rất đẹp.
Chuẩn bị: cành giống, kéo cắt cành, dao ghép, dây quấn
Một cách ghép khác có thể bạn quan tâm: cách ghép mai vàng vào thân
Mở cửa sổ: Tại phần thân ghép sử dụng dao tách một miếng vỏ hình chữ nhật (kích thước khoảng 0.5 x 1 cm theo chiều dọc của mầm ghép (lưu ý càng sát gốc mầm càng tốt, tách bất đề cập chỗ nào, không cần phải là vị trí cuống lá). Tách xong trợ thời chưa lấy miếng vỏ ra vội (tránh khô nhựa).